سوم شهریور 1320 (1941 میلادی) روز حمله متفقین شامل شوروی ،آمریکا و انگلستان به ایران است.ایران در جنگ جهانی دوم رسما بی طرفی خود را اعلام کرده بود و با هیچ کدام از طرفهای جنگ خدمات نظامی و تسلیحاتی انجام نمیداد.ایران در دهه سی میلادی با آلمان ارتباط تجاری ،صنعتی و نظامی خوبی برقرار کرده بود و آلمان به صنعتی شدن ایران و مدرن کردن ارتش ایران کمک بسیاری کرد.با شروع جنگ جهانی دوم انگلستان به ایران فشار بسیار آورد که ارتباط خود را با آلمان قطع کند و ایران زیر فشار ابتدا مشتشاران نظامی و سپس مستشاران مالی و صنعتی آلمانی را از کشور اخراج کرد ولی انگلستان که کینه بسیار از رضا شاه داشت آمریکا و شوروی را برای حمله نظامی به ایران به بهانه همکاری ایران و آلمان و خطر حمله نظامی آلمان از طریق ایران به قفقاز شوروی و هندوستان همداستان نمود و سرانجام قوای شوروی از شمال و قوای انگلیس و آمریکا از جنوب به ایران حمله کردند و ایران به تصرف متفقین در آمد.
تبعات و فاجعه برای ایران از حمله متفقین به این شرح است:
1.اشغال نظامی ایران و پاشیده شدن ارتش ایران و بر کناری رضا شاه:انگلستان که در پایان جنگ جهانی اول بسیار از جنگ آسیب دیده بود در پی ناهماهنگی و گسست ناشی از جنگ با روی کارآمدن رضا شاه و بعدها نخست وزیر شدن و پادشاهی آن غافلگیر شده بود و از این موضوع به شدت عصبانی بود.طبق قراردادی که انگلستان با روسیه توافق کرده بود ایران به سه قسمت تقسیم شده بود که جنوب برای انگلستان ،شمال برای روسیه تزاری و مرکز نیز مستقل شده بود که با سقوط تزارها در روسیه و کمبود نیروی انگلستان در ایران بخاطر جنگ جهانی و کودتای سوم اسفند رضا خان و سید ضیا این تقسیمات از بین رفت.هدف انگلستان از قطعه قطعه کردن ایران ،ایجاد امنیت دائمی در هندوستان بود و به همین دلیل افغانستان و بلوچستان را در سالهای پیش از ایران جدا کرده بود تا ارتباط ایران و هندوستان را قطع کند.عامل دیگر کینه انگلستان از رضا شاه به خوزستان مربوط بود که رضا شاه مانع از جدایی آن از ایران بوسیله انگلستان شده بود.با روی کار آمدن رضا شاه انگلستان تمام نفوذ خود را در ایران از دست داده بود و این حمله بهانه ای برای ورود دوباره به ایران بود.
2. تلاش انگلستان برای برگرداندن سلسله قاجار به ایران:انگلستان بعد از اشغال نظامی ایران و برکناری رضا شاه تلاش بسیاری داشت تا دوباره قاجاریه را به ایران برگرداند ولی تدبیر رضاشاه در استعفا و محمد علی فروغی نخست وزیر وقت و مخالفت آمریکا مانع از این اتفاق شد.
2. تلاش انگلستان برای برگرداندن سلسله قاجار به ایران:انگلستان بعد از اشغال نظامی ایران و برکناری رضا شاه تلاش بسیاری داشت تا دوباره قاجاریه را به ایران برگرداند ولی تدبیر رضاشاه در استعفا و محمد علی فروغی نخست وزیر وقت و مخالفت آمریکا مانع از این اتفاق شد.
3.جدا شدن بخش بزرگی از ایران شامل استانهای آذربایجان شرقی،غربی،اردبیل،زنجان،و کردستان از ایران با اشغال آن توسط شوروی و ایجاد جمهوری های مستقل آذربایجان و مهاباد توسط شوروی.حدود 5 سال این مناطق از ایران جدا شده بود که با تدبیر قوام نخست وزیر وقت و تهدید آمریکا ،شوروی این مناطق را خالی کرد و ارتش ایران این مناطق را از ایادی شوروی پس گرفت.
4.توقف کامل طرحهای عمرانی کشور برای مدت 12 سال و ایجاد قحطی و فروپاشی اقتصادی بواسطه اشغال ایران.
5.بر کناری(استعفا) رضا شاه و تبعید او به جزیره موریس و توقف برنامه های مدرن سازی ایران و بی تجربگی شاه جوان.
6. قدرت گرفتن مذهبی ها و توده ای های طرفدار شوروی در ایران و ایجاد نا امنی و ترور به مدت چهار دهه با شدت و ضعف در برخی سالها که سرانجام به انقلاب 57 انجامید.
7.قدرت گرفتن نیروهای طرفدار انگلستان و نفوذ آنان به مجلس شورای ملی و دولت.
8.سر برآوردن دوباره شاهزادگان قجری در ایران و نابودی دوباره منافع ملت ایران توسط آنان که سرآمد آنان محمد مصدق و قاجاری های توده ای نظیر مریم فیروز و ایرج اسکندری بودند.آنان نسبت به کینه ای که به رضا شاه و مدرنیزاسیون آن داشتند از هیچ تلاشی برای نابودی مدرنیزاسیون و توسعه در ایران دریغ نکردند که نمونه بارز آن 12 سال آشوب و روی کار آمدن سیزده دولت و توقف هر نوع سازندگی در ایران بود.
9.نقش مخرب هیتلر و دولت آلمان در بوجود آمدن این بلای خانمان سوز:حمله آلمان به غرب اروپا و مخصوصا حمله هیتلر به شوروی علت عمده اشغال نظامی ایران بود.چه اگر آلمان به شوروی حمله نکرده بود یا جنگ جهانی دوم را آغاز نکرده بود تاریخ به شکل دیگری نوشته میشد و رضا شاه سالها زمان داشت که کارهای نیمه تمامش را تمام کندو جانشینش هم با تجربه بیشترو در آرامش قدرت را به دست می گرفت.
به هر حال هر چه که بود،سوم شهریور و اشغال نظامی ایران و برکناری(استعفا)رضا شاه تاثیر بسیار عمیقی بر آینده ایران تا هم اکنون(2018 میلادی.1397 خورشیدی)گذاشته است و رنجها و بدبختیها بر سر مردم ایران در این 77 سال رفت که اگر رضا شاه نمیرفت و ایران اشغال نمیشد سرنوشتی دیگر برای مردمان ایران زمین رقم می خورد.
*این روز به واقع روز سیاهی در تاریخ ایران است.همانند روز شکست ایران از اعراب یا روز شکست ایران از اسکندر.*
دکتر توماج آریان-دکترای علوم سیاسی
4.توقف کامل طرحهای عمرانی کشور برای مدت 12 سال و ایجاد قحطی و فروپاشی اقتصادی بواسطه اشغال ایران.
5.بر کناری(استعفا) رضا شاه و تبعید او به جزیره موریس و توقف برنامه های مدرن سازی ایران و بی تجربگی شاه جوان.
6. قدرت گرفتن مذهبی ها و توده ای های طرفدار شوروی در ایران و ایجاد نا امنی و ترور به مدت چهار دهه با شدت و ضعف در برخی سالها که سرانجام به انقلاب 57 انجامید.
7.قدرت گرفتن نیروهای طرفدار انگلستان و نفوذ آنان به مجلس شورای ملی و دولت.
8.سر برآوردن دوباره شاهزادگان قجری در ایران و نابودی دوباره منافع ملت ایران توسط آنان که سرآمد آنان محمد مصدق و قاجاری های توده ای نظیر مریم فیروز و ایرج اسکندری بودند.آنان نسبت به کینه ای که به رضا شاه و مدرنیزاسیون آن داشتند از هیچ تلاشی برای نابودی مدرنیزاسیون و توسعه در ایران دریغ نکردند که نمونه بارز آن 12 سال آشوب و روی کار آمدن سیزده دولت و توقف هر نوع سازندگی در ایران بود.
9.نقش مخرب هیتلر و دولت آلمان در بوجود آمدن این بلای خانمان سوز:حمله آلمان به غرب اروپا و مخصوصا حمله هیتلر به شوروی علت عمده اشغال نظامی ایران بود.چه اگر آلمان به شوروی حمله نکرده بود یا جنگ جهانی دوم را آغاز نکرده بود تاریخ به شکل دیگری نوشته میشد و رضا شاه سالها زمان داشت که کارهای نیمه تمامش را تمام کندو جانشینش هم با تجربه بیشترو در آرامش قدرت را به دست می گرفت.
به هر حال هر چه که بود،سوم شهریور و اشغال نظامی ایران و برکناری(استعفا)رضا شاه تاثیر بسیار عمیقی بر آینده ایران تا هم اکنون(2018 میلادی.1397 خورشیدی)گذاشته است و رنجها و بدبختیها بر سر مردم ایران در این 77 سال رفت که اگر رضا شاه نمیرفت و ایران اشغال نمیشد سرنوشتی دیگر برای مردمان ایران زمین رقم می خورد.
*این روز به واقع روز سیاهی در تاریخ ایران است.همانند روز شکست ایران از اعراب یا روز شکست ایران از اسکندر.*
دکتر توماج آریان-دکترای علوم سیاسی
#سوم_شهریور_1320
#سوم_شهریور
نظرات
ارسال یک نظر